Rejestracja Stanu Cywilnego - wiadomości ogólne
1. Ustawa z dnia 28 listopada 2014 roku Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. z 2014 r. poz. 1741, z poźn. zm.)
2. Akty wykonawcze wydane na podstawie ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego
a. wydane przez Ministra Spraw Wewnętrznych:
- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 22 stycznia 2015 r. w sprawie opłaty dodatkowej za przyjęcie oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński poza urzędem stanu cywilnego (Dz. U. poz. 180)
- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 stycznia 2015 r. w sprawie wzorów dokumentów wydawanych z zakresu rejestracji stanu cywilnego (Dz. U. poz. 194 )
- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 5 lutego 2015 r. w sprawie przenoszenia aktów stanu cywilnego do rejestru stanu cywilnego (Dz. U. poz. 204)
- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 9 lutego 2015 r. w sprawie sposobu prowadzenia rejestru stanu cywilnego oraz akt zbiorowych rejestracji stanu cywilnego (Dz. U. poz. 225)
- Obwieszczenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 5 lutego 2015 r. w sprawie ogłoszenia wykazu stanowisk, których zajmowanie upoważnia do przyjmowania oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński oraz sporządzania zaświadczeń stanowiących podstawę sporządzania aktu małżeństwa zawartego w sposób określony w art. 1 § 2 i 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
b. wydane przez Ministra Zdrowia:
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 12 stycznia 2015 r. w sprawie wzorów karty urodzenia i karty martwego urodzenia (Dz. U. poz. 171)
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 lutego 2015 r. w sprawie wzoru karty zgonu (Dz. U. poz. 231)
- bieżącej rejestracji urodzeń, małżeństw i zgonów
- przenoszenia aktów stanu cywilnego sporządzonych dotychczas w księgach stanu cywilnego, w przypadku wydawania odpisów aktów stanu cywilnego, dokonywania zmian w aktach lub dokonywania czynności dla których niezbędny jest wgląd do aktu.
- odmiejscowienie wybranych czynności, w tym np. możliwość uzyskania odpisu aktu stanu cywilnego w dowolnym urzędzie stanu cywilnego na terenie Polski
UWAGA ! - możliwość dokonania czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego poza siedzibą urzędu stanu cywilnego, w szczególnie uzasadnionych okolicznościach spowodowanych chorobą, niepełnosprawnością lub inną niedającą się pokonać przeszkodą, gdy osobisty udział nie jest możliwy w siedzibie urzędu stanu cywilnego: można dokonać tych czynności w miejscu pobytu osoby, o ile pozwalają na to okoliczności
- możliwość otrzymania na wniosek wybranych dokumentów z zakresu rejestracji stanu cywilnego w postaci dokumentu elektronicznego opatrzonego bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu np. odpisów aktów stanu cywilnego, zaświadczenia o stanie cywilnym, zaświadczenia o zamieszczonych lub niezamieszczonych w rejestrze stanu cywilnego danych dotyczących wskazanej osoby
- zwolnienie obywateli z obowiązku przedkładania w urzędach stanu cywilnego odpisów aktów stanu cywilnego przy realizacji czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego
- uproszczenie załatwiania spraw z zakresu: przeniesienia zagranicznego dokumentu stanu cywilnego (transkrypcji), odtworzenia krajowego aktu stanu cywilnego i zagranicznego dokumentu stanu cywilnego, rejestracji zdarzeń, które nastąpiły za granicą i nie zostały tam zarejestrowane, administracyjnego sprostowania i uzupełnienia aktu stanu cywilnego. Te sprawy załatwiane będą bez konieczności prowadzenia postępowań administracyjnych, w formie tzw. czynności materialno-technicznej zakończonej wydaniem odpisu zupełnego aktu stanu cywilnego uwzględniającego dokonaną zmianę. Decyzja administracyjna będzie wydawana wyłącznie w razie odmowy dokonania tego rodzaju czynności.
Akty stanu cywilnego - pojęcia
Rejestracja stanu cywilnego polega na dokumentowaniu zdarzeń takich jak urodzenia, małżeństwa, zgony w formie odpowiednich aktów stanu cywilnego.
Akt stanu cywilnego - wpis o urodzeniu, małżeństwie i zgonie osoby w Rejestrze Stanu Cywilnego (lub w papierowej księdze) wraz z treścią późniejszych wpisów wpływających na jego treść lub ważność; akt stanu cywilnego stanowi wyłączny dowód zdarzeń w nim stwierdzonych, jego niezgodność z prawdą może być udowodniona w postępowaniu sądowym
Wzmianka dodatkowa – wpis będący częścią aktu stanu cywilnego, chronologicznie dołączany, wpływający na treść lub ważność aktu stanu cywilnego; podstawa wzmianki np. prawomocne orzeczenie o rozwodzie, decyzja administracyjna o zmianie nazwiska
Przypisek – informacja o innych aktach stanu cywilnego dotyczących tej samej osoby oraz informacja wpływająca na jej stan cywilny zamieszczana przy aktach stanu cywilnego
- Kierownik urzędu stanu cywilnego i zastępca kierownika urzędu stanu cywilnego - dokonuje czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego
- Wójt (burmistrz, prezydent miasta) - jest kierownikiem urzędu stanu cywilnego z mocy prawa
- Wojewoda - właściwy miejscowo sprawuje nadzór nad rejestracją stanu cywilnego; organ odwoławczy od decyzji administracyjnych z zakresu rejestracji stanu cywilnego
- Minister Spraw Wewnętrznych - sprawuje nadzór nad działalnością wojewody w zakresie rejestracji stanu cywilnego
- Konsul - dokonuje określonych czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego za granicą
- Rejestracja urodzenia, małżeństwa, zgonu – wg miejsca danego zdarzenia
Czynności, których można dokonać w wybranym urzędzie stanu cywilnego:
->uzyskać dokumenty:
- odpis aktu stanu cywilnego zupełny i skrócony
- zaświadczenie o zamieszczonych lub niezamieszczonych w rejestrze stanu cywilnego danych dotyczących wskazanej osoby
- zaświadczenie o stanie cywilnym
- zaświadczenie stwierdzające brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa do konkordatowej formy zawarcia związku małżeńskiego, określonej w art. 1 § 2 i 3 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy
- zaświadczenia stwierdzające, że zgodnie z prawem polskim można zawrzeć małżeństwo
Natomiast, jeżeli takiego aktu stanu cywilnego nie będzie w Rejestrze Stanu Cywilnego (rejestr od 1 marca 2015 r. będzie sukcesywnie napełniany), wydanie odpisu aktu stanu cywilnego lub zaświadczenia zostanie zrealizowane w następujących terminach:
- o rejestrację urodzenia lub zgonu, które nastąpiły poza granicami RP i nie zostały tam zarejestrowane oraz o rejestrację urodzenia, zawarcia małżeństwa, zgonu, które nastąpiły poza granicami RP jeżeli w państwie urodzenia, zawarcia małżeństwa, zgonu nie jest prowadzona rejestracja stanu cywilnego
- o przeniesienie do Rejestru Stanu Cywilnego zagranicznego dokumentu stanu cywilnego (tzw. transkrypcję)
- o odtworzenie treści zagranicznego dokumentu stanu cywilnego
- o odtworzenie treści krajowego aktu stanu cywilnego
- konieczne do uznania ojcostwa
- o zmianie imienia lub imion dziecka zamieszczonych w akcie urodzenia w terminie 6 miesięcy od jego sporządzenia
- o tym, że dziecko będzie nosić takie samo nazwisko, jakie nosi albo nosiłoby wspólne dziecko małżonków
- o powrocie do nazwiska noszonego przed zawarciem małżeństwa przez rozwiedzionego małżonka
Dokumenty sporządzone w języku obcym
Dokumenty, które sporządzone zostały w języku obcym muszą być przedłożone w urzędzie stanu cywilnego wraz z ich urzędowym tłumaczeniem na język polski.
- polski konsul
- zgłoszenie urodzenia, zgonu:
Jeżeli kierownik urzędu stanu cywilnegonie potrafi samodzielnie porozumieć się z osobami zgłaszającymi urodzenie lub zgon zapewnia udział biegłego lub tłumacza przy rejestracji ww. zdarzeń. - zawarcie małżeństwa:
Jeżeli osoby zamierzające zawrzeć związek małżeński nie potrafią porozumieć się z kierownikiem urzędu stanu cywilnego zabezpieczają, we własnym zakresie, uczestnictwo biegłego lub tłumacza w procedurze zawarcia małżeństwa. Procedura ta dotyczy także świadków. - składanie oświadczeń przewidzianych w ustawie Prawo o aktach stanu cywilnego:
Jeżeli osoby składające oświadczenia przewidywane w ustawie, nie potrafią porozumieć się z kierownikiem urzędu stanu cywilnego, zapewniają udział biegłego lub tłumacza przy składaniu tych oświadczeń.
